Hoạt động đầu tư xây dựng là quá trình tiến hành các hoạt động xây dựng gồm xây dựng mới, sửa chữa, cải tạo công trình xây dựng. Trong đó, khảo sát xây dựng là một trong các hoạt động xây dựng, diễn ra trong giai đoạn chuẩn bị dự án đầu tư xây dựng.

1. Trình tự thực hiện khảo sát xây dựng

Được quy định tại Điều 25 Nghị định 15/2021/NĐ-CP, trình tự thực hiện khảo sát xây dựng gồm 4 bước như sau:

Bước 1: Lập và phê duyệt nhiệm vụ khảo sát xây dựng.

Bước 2: Lập và phê duyệt phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng.

Bước 3: Thực hiện khảo sát xây dựng.

Bước 4: Nghiệm thu, phê duyệt kết quả khảo sát xây dựng.

2. Nhiệm vụ khảo sát xây dựng

Lập và phê duyệt nhiệm vụ khảo sát xây dựng là bước đầu tiên trong trình tự thực hiện khảo sát xây dựng. Điều 26, Nghị định 15/2021/NĐ-CP quy định chi tiết về nhiệm vụ khảo sát xây dựng như sau: 

2.1  Mục đích của nhiệm vụ khảo sát 

Nhiệm vụ khảo sát xây dựng được lập cho công tác khảo sát phục vụ việc lập dự án đầu tư xây dựng, thiết kế xây dựng công trình, thiết kế sửa chữa, cải tạo, mở rộng, nâng cấp công trình hoặc phục vụ các công tác khảo sát khác có liên quan đến hoạt động xây dựng.

2.2 Chủ thể lập nhiệm vụ khảo sát 

Nhiệm vụ khảo sát xây dựng do nhà thầu thiết kế lập.

Trường hợp chưa lựa chọn được nhà thầu thiết kế hoặc trong các trường hợp khảo sát khác, người quyết định đầu tư hoặc chủ đầu tư hoặc cơ quan có thẩm quyền lập dự án PPP được thuê tổ chức, cá nhân hoặc giao tổ chức, cá nhân trực thuộc có đủ điều kiện năng lực lập, thẩm tra nhiệm vụ khảo sát xây dựng.

Nhiệm vụ khảo sát xây dựng được chủ đầu tư giao cho nhà thầu khảo sát xây dựng thông qua việc trực tiếp ký kết hợp đồng khảo sát xây dựng hoặc giao cho nhà thầu thiết kế xây dựng trong trường hợp nhà thầu tư vấn thiết kế thực hiện cả công tác khảo sát xây dựng và thiết kế xây dựng.

2.3 Các nội dung của nhiệm vụ khảo sát xây dựng

Các nội dung của nhiệm vụ khảo sát xây dựng bao gồm: Mục đích khảo sát xây dựng; phạm vi khảo sát xây dựng; yêu cầu về việc áp dụng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về khảo sát xây dựng; sơ bộ khối lượng các loại công tác khảo sát xây dựng, dự toán khảo sát xây dựng (nếu có); thời gian thực hiện khảo sát xây dựng.

2.4 Các trường hợp sửa đổi, bổ sung nhiệm vụ khảo sát xây dựng 

Nhiệm vụ khảo sát xây dựng được sửa đổi, bổ sung trong các trường hợp sau:

+ Trong quá trình thực hiện khảo sát xây dựng, phát hiện các yếu tố khác thường có thể ảnh hưởng trực tiếp đến giải pháp thiết kế hoặc khi có thay đổi nhiệm vụ thiết kế cần phải bổ sung nhiệm vụ khảo sát xây dựng;

+ Trong quá trình thiết kế, nhà thầu thiết kế phát hiện nhiệm vụ khảo sát xây dựng, báo cáo khảo sát xây dựng không đáp ứng yêu cầu thiết kế;

+ Trong quá trình thi công, phát hiện các yếu tố địa chất khác thường, không đáp ứng được nhiệm vụ khảo sát đã được chủ đầu tư hoặc tư vấn thiết kế phê duyệt có thể ảnh hưởng đến chất lượng công trình, biện pháp thi công xây dựng công trình.

2.5 Yêu cầu khi lập nhiệm vụ khảo sát ở bước thiết kế xây dựng 

Khi lập nhiệm vụ khảo sát ở bước thiết kế xây dựng sau thì phải xem xét nhiệm vụ khảo sát và kết quả khảo sát đã thực hiện ở bước thiết kế xây dựng trước và các kết quả khảo sát có liên quan được thực hiện trước đó (nếu có).

3. Phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng

Lập và phê duyệt phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng là bước tiếp theo sau bước lập, phê duyệt nhiệm vụ khảo sát xây dựng trong trình tự khảo sát xây dựng. Điều 27, Nghị định 15/2021/NĐ-CP quy định cụ thể, chi tiết hơn về phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng , cụ thể như sau: 

- Nhà thầu khảo sát lập phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng phù hợp với nhiệm vụ khảo sát xây dựng.

- Nội dung phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng;

+ Cơ sở lập phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng;

+ Thành phần, khối lượng công tác khảo sát xây dựng;

+ Phương pháp, thiết bị khảo sát và phòng thí nghiệm được sử dụng;

+ Tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về khảo sát xây dựng áp dụng;

1. Nhiệm vụ khảo sát, phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng phải được lập phù hợp với loại, cấp công trình xây dựng, loại hình khảo sát, bước thiết kế và yêu cầu của việc lập thiết kế xây dựng.

2. Phương án kỹ thuật khảo sát xây dựng phải đáp ứng yêu cầu của nhiệm vụ khảo sát xây dựng và tuân thủ tiêu chuân, quy chuân kỹ thuật vê khảo sát xây dựng được áp dụng.

Căn cứ Luật Xây Dựng năm 2014 và 2020; Nghị định số 06/2021/NĐ-CP ngày 26 tháng 01 năm 2021 của Chính Phủ quy định về quản lý chất lượng và bảo trì công trình xây dựng (sau đây viết là Nghị định 06/2021/NĐ-CP) và Thông tư số 10/2021/TT-BXD ngày 25 tháng 08 năm 2021 quy định chi tiết một số nội dung về quản lý chất lượng và bào trì công trình xây dựng (gọi tắt là thông tư số 10/2021/TT-BXD):

Quy định về các loại hình khảo sát xây dựng

1. Khảo sát địa hình.

2. Khảo sát địa chất công trình.

3. Khảo sát địa chất thủy văn.

4. Khảo sát hiện trạng công trình.

- Là công tác nghiên cứu, đánh giá điều kiện địa chất công trình tại địa điểm xây dựng.

- Nhằm xác định cấu trúc nền đất, tính chất cơ lý của các lớp đất nền, điều kiện nước dưới đất và các tai biến địa chất phục vụ cho công tác quy hoạch, thiết kế và xử lý nền móng…

- Các dạng công tác chính trong khảo sát địa chất công trình bao gồm: khoan, đào, xuyên tĩnh, xuyên động, địa vật lý, nén tĩnh, nén ngang, cắt cánh…

Khảo sát địa chất công trình cung cấp các thông tin nhằm:

– Đánh giá mức độ thích hợp của địa điểm và môi trường đối với các công trình dự kiến xây dựng.

– Thiết kế, lựa chọn giải pháp móng cho công trình dự kiến xây dựng một cách hợp lý và tiết kiệm.

– Đề xuất biện pháp thi công hữu hiệu nhất, thấy trước và dự đoán được những khó khăn, trở ngại có thể nảy sinh trong thời gian xây dựng.

– Xác định các biến đổi của môi trường địa chất do hoạt động kinh tế – công trình của con người, cũng như ảnh hưởng của các biến đổi đó đối với bản thân công trình và công trình lân cận.

– Đánh giá mức độ an toàn của các công trình đang tồn tại, thiết kế cải tạo nâng cấp công trình hiện có và nghiên cứu những trường hợp đã xảy ra gây hư hỏng công trình.

- Công tác khảo sát địa chất công trình thường được tiến hành trước khi thiết kế nền móng công trình.

- Khảo sát địa chất công trình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng khi thiết kế xây dựng công trình ở những nơi có điều kiện địa chất phức tạp, thiết kế xây dựng nhà cao tầng, công trình ngầm…

- Khảo sát địa chất được thực hiện trên khoảnh đất dự kiến xây dựng công trình, tại nơi bố trí các công trình quan trọng, nơi đặt móng nhà, đài nước…

– Tính toán trước sức chịu tải của cọc trên đất nền theo thời gian, tránh rủi ro tải trọng giả.

– Xác định chính xác độ dài cọc cần đúc và điều kiện ép cọc hợp lý.

– Tránh lãng phí chi phí phần nền móng dư thừa do thiết kế quá dư tải trọng cần thiết.

Các dạng công tác chính trong khảo sát địa chất công trình bao gồm các công việc: khoan, đào, xuyên tĩnh, xuyên động, địa vật lý, nén tĩnh, nén ngang, cắt cánh….Hoạt động đó được thực hiện theo quy trình khảo sát địa chất một cách bài bản.